Sardunya

Sardunya (Pelargonium sp.)

Bugün evlerimizde en çok yetiştirdiğimiz çiçeklerden olan sardunya ile ilgili bilgiler paylaşmak istiyorum. Sardunyaların Güney Afrika’da 230 kadar türü doğal olarak yetişmektedir. Mutasyon ve melezleme sonucu çok sayıda kültür formları ortaya çıkmıştır. Genel olarak salon ve balkonlarda saksı ve kaplarda , park ve bahçelerde bordür ve parterlerde yetiştirilir. Çok yıllık otsu veya yarı odunsu çalı şeklinde bitkilerdir. Yaprakları parçalı ve palmat damarlıdır , orta kısımları açık , kenarları koyudur. Çiçekleri yalınkat veya katmerli ve değişik renklerde ( kırmızı , ateş kırmızı , turuncu kırmızı , pembe , beyaz kenarlı ) olan bitkilerdir. Akdeniz Bölgelerinde bütün kış süresince, bahçelerde çok yıllık ve sarılıcı çiçek olarak kullanılır.

Ekimi:

Sardunyalarda  en uygun çelik alma zamanı temmuz –eylül ayları arasında  olmasına karşın; ocak –şubat aylarında da çelik alınabilir. Çelikler 7,5 cm uzunluğunda olmak üzere , çiçek tomurcuğu taşımayan yan sürgünlerin uclarından alınır. Çelikler  fazla uzun değil ise uçtaki son yaprak bırakılır. Aksi takdirde bu yaprak da koparılmak suretiyle uzaklaştırılır. Çelikler birkaç saat kurumaya bırakılır. Alınan çelikler hacim  olarak eşit miktarda turba ve kum veya perlit karışımına dikilir. Çelik saksı veya kasalar, kasım başı veya ortasından itibaren serada 10 - 14 0 C’ lik sıcaklıktaki serin,  havadar bir yere alınır. Çürümeyi önlemek için fazla su verilmemelidir. Ayrıca ortam sıcaklığının 20 0 C olması halinde çelikler on altı, yirmi gün içerisinde köklenir. İlk  şaşıtma ocak- şubat içerisinde yapılır. Gelişen genç bitkilerde toplu ve kuvvetli büyümeyi sağlamak maksadı ile hafif budama yapılması uygundur.

Yetiştirme:

Eskiden bu kadar çok saksılar yoktu, anneannelerimiz sardunyalarını büyük yağ tenekelerinde (derin oldukları için) yetiştirirlerdi. Bir de onları kireç ile bembeyaz boyarlardı. Yani sardunyalar uzun yatay sığ saksıları sevmezler. 

Sardunyalar bütün gün güneş alan yerleri de çok sevmezler, sabah veya akşam güneşi onlara kâfi gelir, suyu da çok sevmezler, toprakları kurudukça su isterler. Her zaman bol bol su verirseniz, kök çürüklüğü hastalığı veya mantar başlar.

Açan çiçekler solmaya başlayınca mutlaka çiçek sapının dibinden kesin ki yeni çiçekler güçlü çıksın. Çiçeklenme mevsiminde onbeş-yirmi günde bir vitamin verirseniz daha da coşarlar.

Her sene toprak değişimi yapmak, yeni toprak koymak idealdir.(saksılardakiler için). Eğer yapamıyorsanız, eski toprağı biraz azaltarak üstüne yeni toprak ilave edin.

Şimdi satılan sardunyalar genelde bodur cins. Bodurlaşmada hormonla yapılıyor, eğer siz devam etmezseniz ve bu hormon etkisi bitkiyi iyice tesiri altına almamışsa bir iki sene sonra bitki gelişim göstermeye başlar ve irileşir.

Kışın kuytu bir yere alır ve su vermezseniz uykuya dalarlar, toprakları da kuru kalırsa don tesiri olmaz, seneye güzelliklerini sergilerler.

Saksı Değiştirme:

Her yıl mart ayında yapılır. Saksı değiştirilecek olan bitkinin toprağı hafifçe nemlendirilir. Bitki kök boğazından tutularak ters çevirilir. Toprağın dağılmamasına özen gösterilir. Yeni dikeceğimiz saksıya kullanacağımız karışımdan bir miktar konulduktan sonra bitkimiz, köklerinin dışarıda kalmamasına özen göstererek dikkatlice yerleştirilir. Üzerine yine karışımdan konularak hafifce bastırılmalıdır. Saksı tam ağzına

kadar doldurulmamalı saksının en üst kısmı ile toprak arasında yaklaşık 1 cm boşluk bırakılmalıdır.

Gübreleme:

Yetiştirdiğimiz bitkileride nitelik ve nicelik yönünden yüksek kalitede ürün elde etmek için gübreleme yapmamız gerekmektedir. Nisan –eylül ayları arasında haftada bir kere 3 g / l kompoze gübre verilmedir.